Je kleuter op zwemles: direct beginnen of nog even wachten?

Zon en water. In de zomer de ideale combinatie, vooral als je kind kan zwemmen. Wanneer kan je kind eigenlijk op zwemles?

De meeste zwembaden houden de leeftijd van 4 jaar aan voordat je je kind kunt inschrijven. Afhankelijk van de wachttijd roepen ze je kind dan op. Omdat kinderen met het vele water in Nederland een risico lopen, is vaak het advies om als kleuter te beginnen met zwemles. Hoe jonger een kind zich kan redden in het water, hoe beter, maar het moet wel kunnen. Zwemmen is geen basisvaardigheid die je als kind vanzelf gaat doen, zoals lopen, praten of tekenen. Zwemmen moet je echt leren. 

Wat heeft je kind nodig om te leren zwemmen?
•    Meerdere dingen tegelijk kunnen doen
Leren zwemmen betekent nadenken over de bewegingen die je moet doen. Zwemmen betekent veel bewegingen tegelijk doen en dat is een behoorlijke inspanning. Benen en armen moeten afzonderlijk van elkaar bewegen, maar ook het hoofd moet meedoen. Dat is erg moeilijk te leren als je kind nog te jong is.
•    Zelfvertrouwen en concentratie
Ieder kind ontwikkelt zich stap voor stap en in zijn of haar eigen tempo. Het is belangrijk dat je kind veel (buiten)speelt om zich sociaal te ontwikkelen en te werken aan zelfvertrouwen. Om te kunnen leren zwemmen heb je dat zelfvertrouwen nodig: het kan best eng zijn om in het water te springen. Ook moet je kind zich kunnen concentreren en instructies kunnen opvolgen. 
•    Snel kunnen wennen
Sommige kleuters hebben tijd nodig om te wennen aan nieuwe dingen. Dan kan de combinatie starten in groep 1 en met zwemles net te veel van het goede zijn. 
•    Spierkracht
Het kan zijn dat je kleuter nog niet sterk genoeg is om te kunnen leren zwemmen. Is er twee keer in de week zwemles, dan kan dit lichamelijk te veel vragen. Je kunt dan beter een jaartje wachten. 
•    Watervrijzijn
Watervrees bemoeilijkt het leren zwemmen. Is je kind niet watervrij, dan zoekt hij of zij vooral zekerheid, dat wil zeggen: alleen het water in als er vloer onder de voeten blijft en zijn of haar handen en hoofd boven water kunnen blijven. Laat je kind ervaren dat het liggend in het water ook controle heeft. 
•    Basisvaardigheden/motoriek
Ook voor de motorische ontwikkeling is het belangrijk dat je kind veel (buiten)speelt en basisvaardigheden onder de knie heeft, zoals kruipen, staan op één been, hinkelen en huppelen. Het karakter en temperament van je kind bepalen de snelheid waarmee hij of zij die basisvaardigheden aanleert. Motorisch gezien kan je kind het beste leren zwemmen op 6- of 7-jarige leeftijd. Beter ontwikkelde motoriek betekent vaak dat je kind de begeerde diploma’s A en B (en soms ook C) achter elkaar haalt. Jongere kinderen doen er vaak veel langer over. 

Jij kent je kind als geen ander, dus jij kunt het beste inschatten wanneer hij of zij eraan toe is om op zwemles te gaan. Besluit je te wachten, dan kun je je kind al wel voor zijn of haar zesde jaar watervrij maken. Let er daarbij wel op dat je kind niet zo weinig angst heeft voor water dat hij of zij zomaar in het water springt. 

Watervrees
Er zijn diverse oorzaken waardoor je kind bang wordt voor water:
•    Temperatuur van het water: een te koud of te warm bad kan onwennig of zelfs onplezierig voelen 
•    Negatieve ervaringen in bad: per ongeluk even onder water raken of onverwachts water in het gezicht gespat krijgen
•    Signalen van ouders: reageer jij steeds angstig en ben je je kind voortdurend aan het waarschuwen als hij of zij dicht bij water komt, dan kan het idee ontstaan dat water eng is
Heeft je kind watervrees, dan moet je hem of haar nooit dwingen om iets met water te doen. Zeg  ‘probeer eens…’ in plaats van ‘doe eens…’. Of nog beter: ”Wij gaan samen eens iets heel geks proberen. We gaan ons gezicht wassen zonder handen.” Laat je kind ook regelmatig onder de douche en/of in bad spelen met het water. Zo kan angst plaatsmaken voor plezier.

Tot slot: laat je kind alleen zwemmen als het fit is, dus liever niet bij verkoudheid of een oorontsteking. Over zwemmen met buisjes zijn de kno-artsen het niet eens. Raadpleeg hiervoor je eigen kno-arts. 

Met dank aan Wesley Maaskant, leraar Bewegingsonderwijs PIT kinderopvang & onderwijs