Wat als alles veel lijkt te zijn

Wat als je kind alles een beetje meer lijkt te voelen en ervaren? De naadjes in zijn of haar sokken, een nieuw geurtje in huis, ander beddengoed en zelfs het humeur van opa. Wat als prikkels extra hard binnenkomen? Een dagje pretpark of dierentuin, een verjaardag met veel mensen, kerstlampjes in de winkels of gewoon een dagje in de groep?  

Hoog sensitief 

Herken je dit bij je kind, of misschien bij jezelf of je partner? Dan zou het zomaar kunnen dat je te maken hebt met hoog sensitiviteit (HSP). HSP staat voor hoog sensitief persoon. Het betekent dat je prikkels op een andere manier verwerkt dan mensen die dat niet zijn. Het is niet iets wat je hebt of krijgt. Hoog sensitieve mensen worden zo geboren en zijn dit hun hele leven. Je bent dus HSP of je bent het niet. Het is een eigenschap en hoort bij wie je bent.  

Is dat erg? Zeker niet! Veel hoog sensitieve mensen doen er hun voordeel mee. Naast fysieke prikkels, zoals tast, geluid, geur en licht, zijn ze ook vaak gevoelig voor sfeer in een groep en voor emoties van anderen. Door hele kleine veranderingen op te merken bij iemand in bijvoorbeeld de gezichtsuitdrukking of houding kan een HSP vaak haarfijn aanvoelen hoe iemand zich voelt of wat iemand nodig heeft. Superhandig als je bijvoorbeeld met kinderen werkt. Verder kunnen hoog sensitieve personen intens genieten van kleine dingen. Denk hierbij aan mooie muziek, de zonsondergang of kunst. Niet alle HSP’s zijn hetzelfde. Sommigen hebben veel last van prikkels op hun huid, anderen juist meer van verandering in geur, licht, harde geluiden, een drukke omgeving of emoties en sfeer. Maar er zijn nog meer verschillen. Zo zijn niet alle HSP’s verlegen of introvert. Ook extraverte mensen kunnen HSP zijn.  

Hoe werkt dat bij kinderen? 

Het is belangrijk rekening te houden met de hoge sensitiviteit en kinderen te leren er goed mee om te gaan. Voor je kind is het vaak nog lastig te herkennen welk gevoel van hem of haar is en wat van de ander. Krijgt een groepsgenoot een waarschuwing van de juf, dan kan een hoog sensitief kind zich daar een dag rot over voelen, terwijl de waarschuwing niet eens voor hem of haar bedoeld was. Is mama verdrietig, dan kan je kind dit verdriet aanvoelen, maar weet niet waar het vandaan komt. Je kunt je kind vertellen dat je soms iets met het gevoel van anderen kunt, maar dat dit niet hoeft. Als je voelt dat mama verdriet heeft, kun je haar bijvoorbeeld een dikke knuffel geven. Leren welk gevoel van hem of haar zelf is en waar ze dus iets mee moeten is heel belangrijk.  

Kinderen moeten ook leren dat ze niet alles kunnen en hoeven op te lossen voor iedereen. Soms is iemand boos of verdrietig en is het niet aan je kind om hier iets mee te doen. Hij of zij kan het ervaren gevoel dus parkeren. Dat is moeilijk, want het is er wel. Het is dus belangrijk dat je de sensitiviteit herkent en je kind leert hiermee om te gaan. Het wegwuiven of zeggen dat je kind zich aanstelt, werkt averechts. Accepteren dat je kind hoog sensitief is en dus prikkels op een andere, intensieve manier verwerkt is de eerste stap. Leer je kind dat gevoelens er mogen zijn en hoe hiermee om te gaan. Boos of verdrietig zijn mag, huilen mag, even alleen willen zijn mag. Dingen stuk maken omdat je boos bent of mensen pijn doen mag niet.  

Ontprikkelen 

Hoog sensitieve personen voelen alles intenser dan andere mensen. Waar een klein draadje aan de binnenkant van een sok voor een ander niet voelbaar is, kan dit de dag van een hoog sensitief persoon behoorlijk verpesten. Dit voelt hij of zij namelijk niet maar even, maar de hele dag. En het gevoel kan niet even uit. Je hoeft echt niet overal in mee te gaan. Maar een draadje uit een sok knippen of even andere sokken pakken is een kleine moeite en een groot gebaar. Je laat namelijk zien dat je geeft om het gevoel van je kind. Dat het gevoel van je kind ertoe doet. Als je weet dat je kind hoog sensitief is, kun je daar rekening mee houden door bijvoorbeeld sokken zonder naadjes te kopen, geen geurstokjes in huis te zetten met een zware geur of de lampen wat minder fel te zetten.  

Omdat hoog sensitieve personen prikkels anders, grondiger verwerken ligt overprikkeling op de loer.  

Zorg daarom voor voldoende rustmomenten. Genoeg slaap is belangrijk, maar ook in activiteiten kun je je kind helpen ontprikkelen. Dit gaat bijvoorbeeld vaak goed door buiten in de natuur te zijn of een fijne wandeling te maken. Maar ook een lekker bad kan helpen. Wat verder fijn kan zijn, is een sensorische activiteit aanbieden waarbij frutselen met de handjes centraal staat. Kleien, verven, spelen met zand, water of bijvoorbeeld droge pasta of rijst zijn hier goede voorbeelden van.  

Is mijn kind hoog sensitief? 

Op internet zijn verschillende tests te vinden die je kunt invullen. Kleine kinderen kunnen zo’n test natuurlijk nog niet zelf invullen. Deze kun jij invullen, maar laat ook iemand anders die dicht bij je kind staat dit doen. Blijkt dat je kind HSP is? Gefeliciteerd! Je hebt een kind dat intens kan genieten van kleine dingen, met heel zijn of haar hart kan liefhebben, details snel opmerkt, sociale processen doorziet en alert is op gevaar. Ga samen met je kind op ontdekking: wat werkt voor jullie? Waar ligt de gevoeligheid en waar ligt de kracht? Vergeet vooral niet om hulp te vragen als dat nodig is. Want ook voor jou kan er zomaar een wereld opengaan.